Mestres: Mestre Bimba

Mestre Bimba 1899-1974

Over mestre Bimba is wellicht het meest geschreven van alle mestres. Dit is op zich heel logisch aangezien zonder mestre Bimba, het hedendaagse capoeira er heel anders uitgezien zou hebben, als het überhaupt zou hebben bestaan. In een periode, waarin capoeira met veel geweld bestreden werd en waarin vele capoeiristas gevangen genomen werden of werden vermoord, was mestre Bimba één van de belangrijkste personen die capoeira overeind hielden. Mestre Bimba wordt de mestre van de mestres genoemd omdat hij, in een periode waarin capoeira verboden was en waarin capoeiristas gezien werden als criminelen, iets voor elkaar kreeg wat geen enkele capoeirista lukte. Hij wist de Braziliaanse overheid te overtuigen van de waarde van capoeira en hij was de eerste die zijn eigen capoeiraschool opende. In de periode 1927-1932 ontwikkelde hij zijn eigen stijl, Luta Regional Baiana, die aan de basis heeft gestaan van de hedendaagse contemporãnea capoeira. Bijna alle capoeira scholen zijn op één of andere manier verbonden aan mestre Bimba, met uitzondering van capoeira Angola scholen. Ik zal niet ingaan op alle verhalen die over mestre Bimba bestaan, ik zal alleen een aantal belangrijke gebeurtenissen noteren. Voor degene die geïnteresseerd zijn, er zijn twee boeken die op een leuke manier vertellen over mestre Bimba: Bira Almeida. Capoeira: A brazilian art form, History, Philosophy and Practice en Nestor Capoeira. A street-smart song: Capoeira Philosophy and Inner Life.

Manoel dos Reis Machado, Mestre Bimba, werd geboren op 23 november 1899 in Salvador. Zijn bijnaam kreeg hij van zijn moeder, Bimba refereert naar het geslachtsorgaan van een jongen. Mestre Bimba begon met capoeira op 12 jarige leeftijd bij de Afrikaan Bentinho.

Mestre Bimba ontwikkelde zich tot een bekende vechtersbaas die ook de bijnaam “Três Pancadas” kreeg, omdat hij erom bekend stond dat zijn aanvallers maximaal drie klappen van hem konden verdragen. Een bekende uitspraak van hem is dat, wanneer je iemand tegenkomt die veel sterker is dan dat jij bent, je het beste kan wegrennen. Maar als diegene je achterna komt, dan kan je hem verassen!

Uit de oude capoeira Angola stijl en uit een Afrikaanse vechtsport, (waar zijn vader kampioen in was) ‘Batuque’ creëerde mestre Bimba zijn eigen stijl ‘Luta Regional Baiana’. Het was deze innovatie die ervoor zorgde dat capoeira aantrekkelijk werd voor een groter publiek. Mestre Bimba creëerde namelijk een rationele trainingsmethode die de basis is voor huidige capoeira stijlen. De systemen van mestre Bimba bleken zo succesvol dat het aan de basis heeft gelegen voor de enorme stroomversnelling waar capoeira in is gekomen.

Mestre Bimba creeerde ook de zogenaamde ‘cintura desprezada’. Dit zijn acht sequenties, voor duo’s, van de meest belanrijke trappen, gecombineerd met acrobatiek. Hierin leert de capoeirista om altijd op zijn voeten te landen. De capoeiristas in het onderstaande filmpje geven een demonstratie van Cintura Desprezada

In 1932 opende mestre Bimba als eerste mestre een capoeira school. Op 9 juli 1937 veranderde de capoeira geschiedenis voor goed. Op deze dag werd de capoeira school van mestre Bimba officieel erkend, waarmee zijn capoeira school de eerste officiële capoeira school is. In dit jaar werd ook het verbod op capoeira opgeheven en mocht capoeira in gesloten ruimtes beoefend worden. In de tijd die volgde, was mestre Bimba de eerste die capoeira shows gaf en was hij de eerste die optrad voor een Braziliaanse president.

In 1970 besloot Mestre Bimba, op uitnodiging van één van zijn leerlingen Osvaldo de Souza, te verhuizen naar Goiânia. Mestre Bimba verkocht op een aantal herinneringen aan zijn ouders na al zijn bezittingen en vertrok. Hij was arm en hij was zeer teleurgesteld in het gebrek aan respect die hij en capoeira kreeg van zowel de overheid als de bevolking. Veel leerlingen van Bimba uit Bahia stellen dat Bimba onder valse voorwaarden naar Goiânia was gehaald. Zij zeggen dat Bimba dacht daar nog veel geld te kunnen verdienen, terwijl hij ook daar de eindjes aan elkaar moest knopen. Mestre Osvaldo de Souza wordt door een aantal personen dan ook gezien als een verrader. In een open brief van Osvaldo de Souza aan “de capoeira wereld” stelde hij echter dat hij juist één van de weinige personen was die Mestre Bimba ook daadwerkelijk heeft proberen te helpen. Hierover zal ik later nog een bericht publiceren op deze blog. Op 4 januari 1974 overleed mestre Bimba, en dit nieuws zou een dag later ook Bahia bereiken. De week die daarop volgde hielden alle capoeira scholen hun deuren gesloten, uit respect voor de mestre van de mestres.

zaterdag 1 augustus 2009