Veel van de informatie uit het volgende stuk komt uit Graden, D.T. 1996. An Act “Even of Public Security”: Slave Resistance, Social Tensions, and the End of the International Slave Trade to Brazil Brazil
Om de slavernij een beetje te kunnen begrijpen dient men te beseffen dat de Europese “Wetenschap” van die tijd de mythe de wereld in geholpen had dat het blanke ras superieur is. De blanke Brazilianen werden in die tijd gewoon gezien als Europeanen. Voor de afschaffing van de slavernij in 1888 waren er verscheidene mensen die de afschaffing propagandeerde. Veel van deze mensen kwamen uit de kerkelijke macht (voornamelijk paters en pastoren). Maar alleen de mensen die zelf geen grond hadden, en dus geen baat hadden bij de slavernij propagandeerde de afschaffing. Joaquim Nabuco schreef in “O aboliciomismo” (de afschaffing) in 1883 onder andere dat de Afrikanisering van Brazilië een steek in het gezicht was van het moederland (Portugal) en dat Portugal dit aan zichzelf te wijten had. De slavernij leidde volgens hem tot sociale problemen en deze problemen waren het enige duurzame dat Portugal in al die jaren bereikt had. Tegen de mythe dat Europeanen superieur zijn aan Afrikanen zei hij: “Het slechte element in de samenleving zijn niet de negers zelf maar het slechte element in de samenleving is dat dit ras gereduceerd is tot gevangenen.” Nabuco zag als één van de eerste Brazilianen de slavernij, en niet het ras, als de voornaamste beïnvloedende factor van de sociale problemen. Hij concludeerde dat het gevolg van de slavernij was dat een atmosfeer gecreëerd was die iedereen deed verstijven en dat nog wel in een van de rijkste en mooiste landen van de wereld.
De harde waarheid is dat de meeste slaven erg leden. Gilberto Freyre gaf aan dat dit te zien was aan de vele lijfstraffen, zelfmoorden, de gewelddadige confrontaties met de meesters, de revoluties en de vluchtplaatsen in de jungle. Opvallend is dat al in 1711 door Antonil al een meer zachte en eerlijke behandeling van de slavenbazen aan de slaven aanbevolen werd. Hij gaf aan dat slaven hierdoor minder melancholisch zouden worden. Hij zei ook dat dit ervoor zou zorgen dat de vrouwelijke slaven opzettelijke aborties hierdoor minder zouden doorzetten, zodat hun kinderen niet hoefden te lijden net zoals zij dat deden. De fysieke en degraderende straffen leiden zorgden voor collectief verzet zoals de beroemde Quilombo dos Palmares ZIE DEEL 2 ZUMBI.
Het is een misvatting dat voor 1888 alle negers in Brazilie slaven waren, het is overigens ook een misvatting dat na 1888 de slavenhandel ook daadwerkelijk verdwenen was. Voor de afschaffing was het voor slaven mogelijk om zich vrij te kopen en in sommige gevallen werden kinderen van slaven ‘vrij’ geboren. Na de afschaffing was er sprake van illegale handel van Afrikaanse slaven.
Niet de Portugezen of Brazilianen maar de Britten speelden een leidende rol in de internationale afschaffing van de slavernij. Omdat Groot-Brittannië destijds een wereldmacht was, en omdat afschaffing van de slavernij tevens gezien werd als prestige, namen zij de leiding in de afschaffing. De eerste overeenkomsten tussen Portugal en Groot-Brittannië die een begin moesten maken aan de afschaffing van de slavernij dateren al van 1817. Deze overeenkomsten waren echter vaak tegenstrijdig, en de Portugezen hielden zich hier niet altijd aan. Niet veel later werd Brazilië onafhankelijk en kon Groot-Brittannië gaan onderhandelen met Brazilië. Op 23 november 1826 werd een overeenkomst gesloten waarin stond dat slavenhandel in 3 jaar strafbaar zou worden in Brazilië. Dit leidde in Brazilië echter tot hevig verzet omdat het land economisch afhankelijk was van de slaven, dit leidde tot een sterke toename van de slavenhandel rond 1827. Uiteindelijk werd de import van slaven in 1831 pas officieel verboden, echter zijn er aanwijzingen dat in 1838 in de regio Rio de Janeiro alleen al meer dan 40.000 slaven het land binnengesmokkeld werden. Ook na deze periode werden er nog velen slaven het land binnengesmokkeld. In 1835 kwam, na een krantenartikel, de discussie op gang of de slaven niet beter als Afrikaanse werkers in Brazilië tewerk gesteld zouden kunnen worden. Het verschil met slavernij zou zijn dat deze Afrikanen meer geschoold zouden worden, politiek actief konden zijn (op laag niveau) en dat zij hun eigen religie mochten beoefenen. Het doel hiervan was dat deze werkers hierdoor hun situatie eerder zouden accepteren waardoor zij minder snel een bedreiging voor de blanke elite zouden vormen. Later waren er ook weer mensen van mening om juist de ex-slaven te rekruteren voor de slavenarbeid.
De ‘gouden’ wet die slavernij officieel verbood werd in 1888 aangenomen. Deze dag waren de slaven vrij om te gaan en staan waar zij wilden. Helaas heeft dit in Brazilië niet geleid tot minder sociale problemen. De voormalige slaven konden maar moeilijk werk vinden, met als gevolg dat zij veelal in Favelas (sloppenwijken) in de grote steden zijn gaan wonen. De armoede en het gebrek aan scholing leidde tot een toename van criminaliteit welke vandaag de dag nog terug te zien is in de Brazilië. De slavernij heeft dus nu nog gevolgen voor de bevolking van Brazilië.